به نقل از «خبرگزاری برنا»

چیستی و چرایی فرهنگ عشایری در دوران گذار

تاریخ انتشار: ۱ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۹۷۵۳۰

سوالی که اینک پیش روی اهالی فرهنگ و هنر قرار دارد این است که رشد و پیشرفت استان آیا بدون توجه به هویت فرهنگی و اجتماعی آن قابل تحقق است و نقش هویت فرهنگی در دوره گذار و تغییر سبک زندگی از زندگی ایلی به شهری چیست؟

به گزارش خبرگزاری برنا از استان کهگیلویه و بویراحمد؛ این روزها نحوه مواجهه استان رو به توسعه کهگیلویه بویراحمد با گذشته، آیین و سنتهای بومی و عشایری و در یک کلام هویت فرهنگی خود به چالشی اساسی تبدیل شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سلسله نشست های چیستی و چرایی فرهنگ عشایری چندی است که به همت حوزه هنری کهگیلویه و بویراحمد و با حضور فعالان فرهنگ عشایری برگزار می شود تا به بررسی چالش های دوران گذار از سبک زندگی عشیره ای مردم استان به زندگی شهری بپردازد.

سوالی که اینک پیش روی اهالی فرهنگ و هنر قرار دارد این است که رشد و پیشرفت استان آیا بدون توجه به هویت فرهنگی و اجتماعی آن قابل تحقق است و نقش هویت فرهنگی در دوره گذار و تغییر سبک زندگی از زندگی ایلی به شهری چیست؟

همین سوال بهانه ای شد تا جمعی از نخبگان فرهنگی و هنری حوزه هنری و فناوران پارک علم و فناوری کهگیلویه و بویراحمد در کنار هم جمع شوند و هر کدام از زاویه ای ابعاد موضوع را  بررسی کند.

با اینکه بحث شیرین و دلنشین بود  اما در پایان یک نتیجه حاصل شد؛ اینکه در سالیان گذشته برای پیوند هویت و فرهنگ بومی و ایلی با زندگی در حال گذار مردم این استان کم کاری شده چنانچه در بخشی از زمینه ها گذشته با تمام ارزشمندی به فراموشی سپرده شده است.

البته همین فراموشی خود دلیلی دارد که باید ریشه اش را در صحبت های یعقوب غفاری نویسنده و چهره فرهنگی استان جستجو کرد.

رویکرد متفاوت نسبت به عشایر

غفاری بر این باور است در نیم قرن گذشته عشایر و سبکهای مربوط به زندگی عشایری با دو رویکرد متفاوت از سوی حکومت های روی کار روبرو بوده است.

وی گفت در رژیم سابق بر این باور بودند که نباید عشایر  وجود داشته باشد.چرا که قدرت عشایر  باعث تضعیف حکومت مرکزی بود.

وی ادامه داد: اما اوایل انقلاب تلاش شد که زندگی  عشایری دوباره  قدرتمند شکل بگیرد  که زمان مناسبی برای این اتفاق نبود.

او چالش دیگر را تعارض میان فرهنگ رسمی و فرهنگ بومی می داند و می گوید خود ما برای نشان دادن جنبه های مثبت  فرهنگ بومی نسبت به فرهنگ رسمی کمتر تلاش کردیم.

غفاری گفت: فرهنگ عشایری با ساختار عشایری  متفاوت است. قابل برپا کردن نیست.

به باور وی فرهنگ عشایری به این معناست که باید بخشهای مثبتی که در زندگی عشایر وجود داشته، حفظ و منتقل شود.

وی عقیده دارد :باید بخشی از فرهنگ، آداب و رسوم  بومی در سنین پایین به کودکان آموزش داده می شد.

به گفته غفاری فرزندان باید در همان کودکی ارزشهای نهفته در آداب و رسوم را بدانند و فراگیرند.

غفاری می گوید: امکان بازگشت به زندگی عشایری با همان کمیت و کیفیت گذشته وجود ندارد.

منش ها به جای روش ها

رئیس حوزه هنری استان بر این باور است که هیچ جامعه‌ای بدون توجه به ریشه‌ها و هویت فرهنگی خود به رشد و پیشرفت نرسیده و اگر جایی هم چنین رشدی صورت گرفته، صرفاً رشد کاریکاتوری بوده است.

شریف اسلامی افزود: وقتی از توجه به هویت و فرهنگ عشایری در استان حرف می‌زنیم، به معنای  بازگشت به روش‌های زندگی عشایری و کوچ رویی نیست چراکه نه امکان بازگشت وجود دارد و اصلاً منطقی نیست ما به آن شیوه زندگی برگردیم.

وی تصریح کرد: درواقع هدف این است که منش‌ها و ارزش‌های فرهنگ عشایری در شیوه جدید زندگی مردم استان فراموش نشود و آنچه طی قرن‌ها مردم ما تجربه کردند، آموختند و در گفتار، رفتار و کردار اجتماعی خود به کار گرفتند و به‌عنوان ارزش‌هایی اصیل  مورد احترام عموم جامعه  بود، حفظ و تقویت شود.

وی برخی از این ارزش‌های فرهنگ عشایری را میهمان‌نوازی، احترام به بزرگان، شجاعت، تعاون و همدلی، وطن‌پرستی، گذشت و بخشش، احترام به جامعه زنان و ... دانست و  گفت: طبیعی است که بخشی از هویت و فرهنگی که زاییده سبک زندگی کوچ‌نشینی و محصول مواجهه اجداد ما با طبیعت و جامعه پیرامونی خود بوده در دوره گذار در حال فراموشی است.

وی گریزی هم به چرایی برگزاری چنین نشستی در پارک علم و فناوری استان زد و گفت: پارک علم و فناوری نماد رشد، پیشرفت و توسعه علم و دانش است و حوزه فرهنگ و هنر حوزه هویتی است، و این دو در کنار هم دو بال رشد و پیشرفت هر جامعه‌ای هستند.

اسلامی با اشاره به تجربه موفق هم‌افزایی فرهنگ و علم در سطح جهانی گفت: اگر می‌خواهیم جامعه را به رشد برسانیم که حق طبیعی ماست، باید مانند ژاپن و کره جنوبی "هویت فرهنگی" به‌عنوان زیرساخت رشد موردتوجه قرار گیرد.

وی تأکید کرد: برای اینکه به توسعه برسیم باید انسان رشد یافته تربیت کنیم و انسان رشد یافته می‌تواند جامعه پیرامون خود را رشد بدهد و چنین انسانی توجه به حوزه فرهنگ و هنر ساخته می‌شود.

اسلامی یادآوری کرد: نباید به نقطه‌ای برسیم که نه از گذشته چیزی داشته باشیم نه آینده روشن پیش رویمان باشد.

دلایل بی‌مهری به فرهنگ بومی واکاوی شود

رئیس پارک علم و فناوری استان  نیز در خصوص لزوم پرداختن به علوم و فناوری‌های نرم و فرهنگی صحبت کرد.

فرزین با اشاره به برخی عناصر و لایه‌های فرهنگ عشایری  افزود:  کمرنگ شدن فرهنگ بومی محلی، گویش لری و فرهنگ عشایری استان باید مورد واکاوی بیشتر قرار بگیرد.

رئیس پارک علم و فناوری با اشاره به ارزش‌گذاری‌های دوره‌های گذشته  گفت: آداب‌ورسوم و فرهنگ غنی در دوره‌های گذشته داشتیم و باید تلاش کنیم آن‌ها را حفظ کنیم.

فرزین گفت: شرکت‌های خلاق و واحدهای فناوری که در حوزه صنایع نرم و خلاق فعالیت می‌کنند در این رابطه رسالت سنگینی دارند.

وی اضافه کرد:در کنار پرداختن به علوم و فنون جدید، از علوم انسانی و اجتماعی هم نباید غفلت کرد و برای حفظ هویت غنی عشایر همه ما مسئولیم.

از سیاستمداران انتظار حمایت نداریم

 معاون فناوری و نوآوری پارک علم و فناوری استان بر گسست فرهنگی اشاره کرد و گفت: خیلی وقت‌ها نمی‌توانیم از سیاستمداران انتظار حمایت داشته باشیم زیرا فرهنگ از پایین ساخته می‌شود و باید آن را حفظ کنیم.

رحیمی اظهار داشت: در دوره پهلوی و قاجار تلاش شد که فرهنگ بومی عشایری از بین برود، ولی این اتفاق نیفتاد و هر فرد ما به‌عنوان عضوی از جامعه باید برای حفظ فرهنگ گذشته تلاش کنیم.

رحیمی اظهار کرد: نسل امروز هیچ ارتباطی بافرهنگ و هویت بومی و محلی و اسلامی برقرار نمی‌کند، باید به این موضوع فکر کنیم و واکاوی کنیم که برای حفظ هویت و آداب‌ورسوم گذشتگان چه کنیم؟ قطعاً به این سمت خواهیم رفت که با ابزار‌های جدید برای حفظ فرهنگ بومی تلاش کنیم.

در ادامه این نشست آیین رونمایی از کتاب «رویکردی به دانشگاه کارآفرین هنر» نوشته حسین  خلیلی برگزار شد.

انتهای پیام 

 

آیا این خبر مفید بود؟

نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: حوزه هنری پارک علم و فناوری فرهنگ عشایری رشد و پیشرفت هویت فرهنگی زندگی عشایر فرهنگ و هنر فرهنگ بومی سبک زندگی برای حفظ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۹۷۵۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (11 اردیبهشت)

به عزم توبه سحر گفتم استخاره کنم
بهار توبه شکن می‌رسد چه چاره کنم

سخن درست بگویم نمی‌توانم دید
که می خورند حریفان و من نظاره کنم

چو غنچه با لب خندان به یاد مجلس شاه
پیاله گیرم و از شوق جامه پاره کنم

به دور لاله دماغ مرا علاج کنید
گر از میانه بزم طرب کناره کنم

ز روی دوست مرا چون گل مراد شکفت
حواله سر دشمن به سنگ خاره کنم

گدای میکده‌ام لیک وقت مستی بین
که ناز بر فلک و حکم بر ستاره کنم

مرا که نیست ره و رسم لقمه پرهیزی
چرا ملامت رند شرابخواره کنم

به تخت گل بنشانم بتی چو سلطانی
ز سنبل و سمنش ساز طوق و یاره کنم

ز باده خوردن پنهان ملول شد حافظ
به بانگ بربط و نی رازش آشکاره کنم

تفسیر :

با آرزوهای محال و دست نیافتنی عمر خود را هدر ندهید و عاقلانه فکر کنید و تصمیم بگیرید. هرگز از خط تعادل خارج نشوید و از افراط و تفریط برحذر باشید.

اگرچه ناملایمات زندگی فشار زیادی به شما آورده اما شجاعت خود را حفظ کنید و در برابر سختی ها سر خم نکنید که انشالله به نیت دل خود برسید.

زندگی نامه حافظ

حافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و به‌همراه مادرش زندگی سختی را سپری می‌کرد. گفته می‌شود او در اوقات فراغت خود به مکتب‌خانه‌ای که نزدیک نانوایی بود می‌رفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت می‌کرد و نیز‌زمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا می‌پرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.

این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را به‌طور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی  شرکت می‌کرد و به همین خاطر به اکثر دانش‌های زمان خود مسلط بود.

حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش می‌کرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگ‌ترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردم‌فریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار به‌ویژه غزلیات بسیار زیبا و معنی‌داری سروده است که نیز‌اکنون پس از گذشت قرن‌ها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامش‌بخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات می‌شود.

حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیده‌اند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را به‌دلیل شیرین زبانی معشوقه‌اش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقه‌اش، ۴۰ شبانه روز را به‌طور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زنده‌داری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو می‌کنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمه‌کاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.

در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار می‌شود.

 

آثار حافظ

دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی به‌طور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود می‌پرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابل‌توجه و تامل‌برانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبان‌های دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزل‌سرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیت‌های او بسیار درخشان و تماشایی است.

شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهم‌ترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن می‌خواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شده‌اند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفته‌ها به کمک زبان طنز بیان شود.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (9 اردیبهشت)